ئاسۆ مامەند ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی، لەبەر بەرژەوەندی گشتی  و پاراستنی ئاژەڵ و سەگی بێلانە بڕیارێکی گرنگیدا و خەرجی مانگانەی شێڵتەری سەگی بێلانەی گرتە ئەستۆ و دەشڵێت؛ ئەم کارەی بۆ پاراستنی ئاژەڵەکان و بەرژەوەندی گشتییە.

ئاسۆ مامەند رایگەیاندوە، بەمەبەستی خزمەتکردنی زیاتری دانیشتوانی کەرکوک و پاراستنیان لە سەگی بێلانە، بڕیاریداوە مانگانە خواردن و پێداویستی تەندروستی بۆ شێڵتەرەكە تەرخان بکات، بۆ ئەوەی ئەو سەگانەی دەبرێنە شێلتەرەکە و لە خەڵکی دوردەخرێنەوە سەلامەت بن و ژیانێکی شایستەیان هەبێت.

ناوبراو جەختیشیکردوەتەوە لەوەی ئەم بڕیارەی لە بەرژەوەندی تەندروستی هاووڵاتیانی كەركوكە و مەبەستی  پاراستنی ئاژەڵ و  دابینکردنی ژیانێكی باشترە بۆ سەگە بێ لانەكان لە شارەکەدا.

ئەم بڕیارەی ئاسۆ مامەند لە کاتێكدایە، لە کەرکوک سەگی بێلانە ترس و دڵەراوکێی زۆری بۆ هاوڵاتییان دروستکردووە و ژمارەیەک هاووڵاتیش پەلاماردراون، بۆ چارەسەرکردنی ئەو کێشەیەش چەندین جار هەوڵی کۆکردنەوەیان دراوە و دەبرێن  بۆ شێڵتەرێکی تایبەت لەشارەکەدا.

هەسەدە رایگەیاندووە، بەهۆی تەقینەوەی مینی چێندراو بە هێزەکانیاندا، لە لادێکانی رۆژئاوای دێرەزور، دوو ئەندامیان گیانیان لەدەستداوە و سیانی تریش برینداربوون، ئەوەشیانخستوتەڕوو، مینەچێندراوەکان لەلایەن داعشەوە دانراون.

ھێزەکانی سووریای دیموکرات، راگەیەندراوێکیان بڵاوکردوەتەوە تێیدا هاتووە؛ لە گوندی ئەلحیسان لە ناوچەی ئەلکەسرە لە رۆژئاوای دێرەزوور، مینێکی چێنراوی شانەکانی داعش تەقیوەتەوە بە ئۆتۆمبێلێکی سەر بە هێزەکانیان  و بەهۆیەوە دوو ئەنادمی هێزەکانیان گیانی لەدەستداوە و سیانی تریش بریندار بوون

ئەوەشیانخستوەتەڕوو، ئەم کارە ترسنۆکانە و تاوانکارییە بەشێکە لە هەوڵەکانی ئەو ڕێکخراوە تیرۆریستییە بۆ تێکدانی ئاشتی مەدەنی لە ناوچەکەداو  لەبەرانبەردا، هێزەکانیان لە ناوچەی تەقینەوەکە دەستیان بە ئۆپەراسیۆنی شانەی بەرفراوان کردووە بۆ بەدواداچوونی شانە تیرۆریستییەکان کە بەرپرسیارن لەو هێرشە.

هەسەدە جەختیشدەکاتەوە لەوەی هێزەکانیان بەردەوام دەبن لە ئۆپەراسیۆنەکانیان لەدژی ئەندامان و شانەکانی داعش و هیچ هەلێک لەدەستنادەن لە بەدواداچوون بۆ ئەو شانە تیرۆریستیانە، تاوەکو بەتەواوەتی لەناویان نەبەن.

محەممەد شیاع سودانی، سەرۆك وەزیرانی عیراق رایگەیاند، رەوشی دارایی و ئابووری عیراق لە باشترین ئاستیدایە و کێشەی نەوتی هەرێمیان چارەسەرکردوە، ئاماژەی بەوەشکردوە؛ كێشەی داهاتی نا نەوتیی لەگەڵ هەرێم كاریگەری لەسەر بەردەوامی خەرجكردنی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم نابێت.

ئەمڕۆ دووشەممە، محەممەد شیاع سودانی، سەرۆک وەزیرانی عیراق، لەگەڵ ژمارەیەک رۆژنامەنوس کۆبوەوە و رایگەیاند رەوشی دارایی و ئابووری عیراق لە باشترین ئاستیدایە، گەشەپێدان و ئاوەدانکردنەوەش لە سەرتاسەری وڵاتدا بەردەوامە.

لەسەر پرسی موچەخۆرانی هەرێمیش سودانی جەختیکردوەتەوە لەوەی کێشەی نەوتی هەرێمیان دوای ساڵانێکی زۆر  چارەسەرکردوە.

باسی پرسی موچەی موچەخۆرانیش کردوە و رایگەیاندووە؛ بە دوای چارەسەرێكدا دەگەڕێن لەبارەی داهاتی نانەوتییەوە و دڵنیایشیداوە کە  ئەم بابەتە كاریگەری لەسەر بەردەوامی خەرجكردنی موچەی فەرمانبەران نابێت. 

ئەم لێدوانانەی سودانی لە کاتێکدایە، ئەمرۆ وەزارەتی دارایی عیراق، رایگەیاند دەستیانکردوە بە دابەشکردنی موچەی مانگی دەی فەرمانبەرانی عیراق و  لەبەرانبەردا تا ئێستا موچەی مانگی هەشتی فەرمانبەرانی هەرێم دابەشنەکراوە.

شاناز ئیبراهیم ئەحمەد خانمی یەکەمی عیراق، پەیامێکی هاوخەمی بۆ کۆچی دوایی شەوکەت جەوهەر محەمەد بڵاوکردەوە و دەڵێت، "رۆحی بەرزەفڕی ئەم خانمە دڵ پڕ لەحەسرەت و ئازارە لەگەڵ شەهیدانی شاڵاوەکانی ئەنفال و گۆڕغەریبانیدا شادبێت". 

دەقی پەیامەکەی شاناز ئیبراهیم ئەحمەد....

زۆر غەمبار بووم بە بیستنی هەواڵی کۆچی دوایی خاتوو (شەوکەت جەوهەر محەمەد).

ئەو خانمە خۆڕاگرەی زیاتر لە ٣٦ ساڵی لەچاوەڕوانی سۆراغی ٢٣ کەس لە ئەندامانی خانەوادەکەیدا بەسەربرد کەبوونە قوربانی رژێمێکی ستەمکار و دکتاتۆرێک کەقێزەونترین تاوانی دژ بە مرۆڤایەتی بە بەرچاوی جیهانەوە ئەنجامدا.

رۆحی بەرزەفڕی ئەم خانمە دڵ پڕ لەحەسرەت و ئازارە لەگەڵ شەهیدانی شاڵاوەکانی ئەنفال و گۆڕغەریبانیدا شادبێت.

هیوادارم خوای گەورە سەبرو ئارامی بەهەموو لایەک ببەخشێت و ئەمە دوایین ناخۆشیمان بێت.

نەفرەت لەتاوانبارانی جینۆسایدی ئەنفال.

شاناز ئیبراهیم ئەحمەد

 

بەبۆنەی ساڵیادی رۆژی نیشتیمانی عیراقەوە، سەرۆکی عەبدولمەجید تەبون سەرۆکی جەزائیر پیرۆزبایی لە سەرۆک کۆماری عیراق دەکات و تیایدا خۆشحاڵی خۆی دەربڕیوە بە قووڵی پەیوەندییە مێژووییەکانی نێوان هەردوو وڵات و گەلی عیراق  و جەزائی، هەروەها  هیوای بەردەوامی خواست بۆ بەهێزکردنی پەیوەندییە دووقۆڵییەکان لە بوارە جیاوازەکاندا.

 

ئەمەش دەقی پەیامەکەیە:

 

خاوەنی فەخامەت

عەبدولەتیف جەمال ڕەشید

سەرۆک کۆماری عێراقی برا

فەخامەتی سەرۆک و برای بەڕێزم

بەبۆنەی یادی نیشتمانی کۆماری عێراقی برا، مایەی خۆشحاڵیمە کە گەرمترین پیرۆزبایی خۆمتان پێشکەش بکەم، و هیوای تەندروستی باش و بەختەوەریتان بۆ دەخوازم، و بۆ گەلی عێراقی براش پێشکەوتن و گەشەسەندنی زیاتر، لە سایەی ئاسایش و سەقامگیریدا.

 

 لەم بۆنەیەدا خۆشحاڵی خۆمان دەردەبڕین بە قووڵی ئەو پەیوەندییە مێژووییانەی کە هەردوو وڵات و گەلەکەمان بەیەکەوە دەبەستێتەوە، کە لەسەر بنەمای پتەوی ڕێزی دوولایەنە و برایەتی  دامەزراوە، جەخت لەسەر ویستی بەردەواممان دەکەینەوە بۆ کارکردن پێکەوە بۆ بەهێزکردنی ئەم پەیوەندییانە لە بوارە جیاوازەکاندا، و دۆزینەوەی دەرفەتەکانی هاوبەشی و هاوکاری کە هەردوو وڵاتی برامان دەوڵەمەندن پێیان.

 

فەخامەتی سەرۆک و برای بەڕێزم، بەرزترین دەربڕینی ڕێز و پێزانینم قبوڵ بفەرموون.

 

عەبدولمەجید تەبون

دۆناڵد ترەمپ رایگەیاند دەرفەتێک دەداتە حەماس، بۆ ئەوەی لە رێککەوتنی ئاگربەستی غەززەدا بەڵێنەکانی بباتەسەر، بەڵام هۆشدارییداوە بە گروپەکە، ئەگەر پابەندی بەڵێنەکان نەبن لە رەگەوە دەریاندەهێنێت.

ئەمڕۆ دووشەممە، دۆناڵد ترەمپی سەرۆکی ئەمریکا لە میانی کۆبونەوەی لەگەڵ سەرۆک وەزیرانی ئوسترالیا وتی؛  پێناچێت ئێران بەردەوام بێت لە پاڵپشتیکردنی حەماس.

ترەمپ باسی لە رەوشی ئێستای حەماس کرد و رایگەیاند ئەوان ئێستا لاوازن، لە چاو رابردودا، بەتایبەت لە دوای شەڕی 12 رۆژەی لەگەڵ ئیسرائیلدا ئیدی ئێران پاڵپشتیان ناکات.

ترەمپ راشیگەیاند، دەرفەتێک دەدەنە حەماس بۆ ئەوەی بتوانێت بەڵێنەکانی بباتەسەر و جەختی لەوەشکردەوە ئەگەر بزانن حەماس پابەند نابێت بە تەواوەتی لەناوی دەبەن.

 ترەمپ جەختیشیکردەوە، لە ئێستادا هێزەکانی ئەمریکا بەشداری لە هیچ کردەوەیەکی سەربازی دژی حەماس ناکەن.

لەبارەی بەڕێوەبردنی ئیدارەی غەززەشەوە ئاشکرای کردووە؛ دەیان وڵات رێککەوتوون لەسەر پێکهێنانی هێزێکی نێودەوڵەتی بۆ سەقامگیرکردنی غەززە و ئامادەیی خۆیان دەربڕیوە بۆ بەشداریکردن لەم پلانەدا.

بەبۆنەی ساڵیادی رۆژی سەربەخۆیی عیراقەوە، د.لەتیف رەشید، سەرۆک کۆماری عیراق نامەیەکی پیرۆزبای لە تەمیم کوڕی حەمەد ئال، میری قەتەرەوە پێگەیشت و میری قەتەر هیوای تەندرستییەکی باش بۆ سەرۆک کۆمار و پێشکەوتنی زیاتری بۆ عیراق خواستووە

 

 

ئەمەی خوارەوە دەقی بروسکەکەیە:

"سەرۆک کۆمار د.لەتیف جەمال ڕەشید".

سەرۆک کۆماری عێراقی برا

بەغداد

 

سڵاو و سەلامی خودای گەورەتان لێ بێت.

خۆشحاڵم کە بە بۆنەی ساڵیادی ڕۆژی سەربەخۆیی کۆماری عێراق لە ڕێگەی ئێوەشەوە بۆ گەلی عێراق، بەناوی گەلی دەوڵەتی قەتەر و بەناوی خۆمەوە پیرۆزبایی خۆمتان پێ بگەیەنم، هاوکات هیوای تەندروستی  بەردەوام بۆ بەڕێزتان ، پێشکەوتن و  خۆشگوزەرانی بەردەوامیش بۆ وڵاتی برا بخوازم بەو ئومێدەی پەیوەندیی برایەتیی نێوان هەردوو وڵات بەردەوام بێت لە گەشەکردن .

 

لەگەڵ ئەوپەڕی رێزی بێ پایانم،

برات

بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاند،  هێزەکانی ئیسرائیل بە 153 تۆن بۆمب غـ.ـەززەیان بۆدومان کردووە، وەک وەڵامێک بۆ  پێشێلکردنی ئاگربەست لەلایەن حەماسەوە.

نەتانیاهۆ بە پەرلەمانتارانی وڵاتەکەی وتووە ؛دەستێکمان چەکی پێیە و دەستەکەی دیکەمان بۆ ئاشتی درێژکردووە و لەگەڵ بەهێزەکان ئاشتی دەکەن نەک لاوازەکان،جەختیکردوەتەوە  ئەمڕۆ ئیـ.ـسرائیـ.ـل لە هەموو کاتێک بەهێزترە.

ئیسرائیل رۆژی یەکشەممە، دوو سەربازی لە پێکدادانێکدا لە غەززە کوژرا و حەماسی تۆمەتبارکرد بە کوشتیان، سەرەڕای رەتکردنەوەی حەماس، گەرچی ئاگربەست لە ئارادابوو، بەڵام وەک کاردانەوەیەک ئیسرائیل بە چڕی هێرشی کردە سەر غـ.ـەززە.

ئەمڕۆ دووشەممە، میمکە شەوکەت، کەسایەتی ناسراوی گەرمیان و گوندی ساداتی گەرمکی گەرمیان کە دایکێکی تری جەرگ سوتاوی تاوانی ئەنفالە لە سنورەکە، لە تەمەنی 108 ساڵیدا کۆچی دوایی کرد.

میمکە شەوکەت، 23 کەس لە خێزانەکەی کە لە کوڕ و کچ و ئامۆزا و کوڕەزاکانی بوون، بەر شاڵاوی قۆناغی سێی ئەنفال کەوتوون و  تەنها کچێکی رزگاری بووە و سەرجەمیان بێسەروشوێن بوون.

 

ناوبراو  لە دێی گەرمک ناوچەی داوێ  ژیانی هاوسەری پێکەوە نابوو، حەوت کوڕ و دوو کچ بووە، دوای 37 ساڵ لە دابڕانی ئازیزانی، ئەمڕۆ چاوی چاوەڕوانی لێکناو دڵە پڕ لە تاسەو ئاواتەکەی بۆ هەمیشە لە لێدان کەوت و کۆچی دوایی کرد.

 

جێی باسە، گوندی ساداتی  گەرمکی گەرمیان لە ناوچەی داوێ، زۆترین زیانی بەرکەوتوە لە شاڵآوی ئەنفالدا و تەنها لەو گوندە  289  کەسیان لە شاڵاوی ئەنفالدا تیاچوون. 

 

 

 

بافڵ جەلال تاڵەبانی دەڵێت: تەنها یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بەرگری لەهەڵەبجە کردووە و لەهەموو کاتەکاندا بە ئاسان و خوێن ئەو شارەی پاراستووە و جێی نەهێشتووە.

بافڵ جەلال تالەبانی سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان  لە دووەمین کەرنەڤاڵی لیستی ٢٢٢ـی یەکێتی لە هەڵەبجە، وتارێکی پێشکەشکرد و رایگەیاند، ساڵی 1999 پرۆژەی بە پارێزگابوونی هەڵەبجە لەلای سەرۆک مام جەلال بوو، دواتر بەماندبوونی د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عیراق خەونی بە پارێزگابوونی هەڵەبجە هاتەدی، ئەمەیە دوربینی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان .

وتیشی، پێویستەهەڵەبجە وەک پارێزگاکانی تر خزمەت بکرێت و دەبێت بودجە و پارەی هەڵەبجە راستەوخۆ بدرێتە پارێزگاکە.

بافڵ تاڵەبانی ئەوەشی خستەڕوو، پرۆژەیەکمان هەیە لەگەڵ حکومەتی بەغداد زیاتر خزمەتی هەڵەبجە بکرێت، بەڵێنیش دەدات هەلی كار و خزمەتگوزاری لە هەڵەبجە زیاتر بۆ شارەکە دابینکرێت.

سەرۆکی یەکێتی راشیگەیاند، یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان حزبی میللەتە و هەڵبژاردن دوای هەڵبژاردن یەکێتی بەرەوپێش دەچێت.

بافڵ جەلال تاڵەبانی ئاشکرایکرد، هەموو لایەنەکان بەشداربوون لە پرۆژەی کارەبای 24 سەعاتی بۆ هەرێمی کوردستان، بەڵام ئێمەبووین نەمان هێشت دۆسییەی غاز وەکو نەوتی لێبکرێت، بۆیە دەتوانرێت کارەبای 24 سەعاتی بۆ هەرێمی کوردستان دابینبکرێت.

 

ماریا زاخارۆڤ، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی روسیا، دووپاتی کردەوە کە وڵاتەکەی بە شێوەیەکی رون و تێروتەسەل، ناڕەزایەتی خۆی سەبارەت بە گواستنەوەی مووشەکەکانی "تۆماهۆک"بۆ ئۆکراین، بە ئەمریکا راگەیاندووە.

زاخارۆڤ لە چاوپێکەوتنێکیدا لەگەڵ ئاژانسی "تاس" گوتی: "لە مۆسکۆ بە رونی و بە شێوەیەکی فراوان قسەمان کردووە و هۆکارەکانمان خستووەتەڕوو. ئەمانە تەنها دەربڕینێک نەبوون بۆ کۆتاییهێنان بە گفتوگۆ، بەڵکو دەربڕینێک بوون کە پشتگیریکراو بوون بە هۆکاری جدی بۆ رونکردنەوەی بەڵگەکانمان."

وتیشی: "ئەمە قبوڵکراو نییە و پێچەوانەی ئەو ئەو ئاشتیەیە کە رۆژاوایییەکان خۆیان چەندین جار لە چەندین بۆنەدا باسیان لێوە کردووە، ئەمەش بە ڕوونی دەریدەخات کە ئەمە لەگەڵ پەیامەکانی ئەوانەدا ناگونجێت کە وشەی ئاشتی دووبارە دەکەنەوە."

ئەم لێدوانانە لە کاتێکدایە کە دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا، لە 6ی ئۆکتۆبەر رایگەیاندبوو کە بڕیارێکی لەبارەی ئەگەری گواستنەوەی موشەکەکانی "تۆماهۆک" بۆ لایەنی ئۆکراینی دەرکردووە، بەبێ ئەوەی سروشتی ئەو بڕیارە رون بکاتەوە. بەڵام لە 17ی ئۆکتۆبەر، لە کاتی پێشوازیکردنی لە زێلێنسکی لە کۆشکی سپی، رایگەیاند؛ کە واشنتۆن خۆی پێویستی بە موشەکەکانی "تۆماهۆک"ە و چەکی دیکەی هاوشێوە هەیە کە بۆ کیێڤ دابین دەکرێن.

لای خۆیەوە، ڤۆلۆدیمیر زێلێنسکی لە چاوپێکەوتنێکیدا لەگەڵ تۆڕی "ئێن بی سی نیوز" گلەیی ئەوەی کردبوو کە ئۆکراینا وەڵامێکی یەکلاکەرەوەی، نە نەرێنی و نە ئەرێنی، لە ترەمپەوە سەبارەت بە ڕادەستکردنی مووشەکەکانی "تۆماهۆک" وەرنەگرتووە.

 

میدیاكانی ئۆپۆزسیۆنی توركیا بڵاویانكردەوە، دادگای باڵای تاوانەكانی شاری  ئاگری لە توركیا سزای بەسەر 10 سیاسەتمەداری كورددا سەپاندووە، كە بە كۆی گشتیی سزاكانیان دەگاتە 177 ساڵ و حەوت مانگ  زیندانیكردن.

رۆژنامەی زەمانی سەر بە ئۆپۆزسیۆنی توركیا بڵاویكردەوە، دادگای باڵای تاوانەكانی ئاگری توركیا بە تۆمەتی  پەیوەندی بە لایەنە نەیارەكانی حكومەتی توركیا،  سزای بەسەر 10 سیاسەتمەداری كورددا سەپاندووە.

ئەوەشی خستووەتە روو، لێكۆڵینەوەكانی ئەو دۆسیەیە لە ساڵی 2015 وە لەسەر 16 كەس دەستپێكردووە و لە ئێستادا سزای بەسەر 10 كەسیاندا سەپێنراوە، كۆی گشتی سزای ئەو 10 سیاسەتمەدارە دەگاتە 177 ساڵ و حەوت مانگ زیندانیكردن.

راشیگەیاندووە، لە دیارترین سزادراوەكان شاكر كیلیتچی ئەندامی شارەوانی ئاگرییە، كە سزاكەی دەگاتە 44 ساڵ.